احتمالاً هنگام صحبت از قراردادهای پیمانکاری، اصطلاح شرایط عمومی پیمان و شرایط اختصاصی آن هم به گوشتان خورده است. شرایط عمومی پیمان به آن دسته از تعهداتی گفته می شود که به طرفین قرارداد تحمیل می شود و حقوق و تکالیف هر دو را مشخص می کند. تفاوت شرایط عمومی پیمان و شرایط اختصاصی دراین است که شرایط عمومی شرایط عامی است که بر تمام قراردادهای پیمانکاری حکم می کند وغیر قابل تغییر وحتی غیر قابل اجتناب است.یعنی در همه قرارداد های پیمانکاری وجود دارد و یکسان است. اما شرایط اختصاصی پیمان آن دسته از شرایطی است که طرفین قراردادبراساس شرایط،اوضاع احوال و ماهیت قرارداد به توافق میرسندو برروابطشان حکم می کنند. نکته حائزاهمیت این است که شرایط اقتصادی پیمان هیچ وقت نمی تواند شرایط عمومی پیمان را نقض کند.
عبارات و الفاظ و واژگان قرارداد باید صحیح و در معنای حقوقی خود به کار رود و اجمال و ابهام نداشته باشد. مثلا عباراتی همچون به هم زدن معامله، خلل وارد کردن به معامله، رد معامله و … مبهم است و الفاظ حقوقی نیست. آژانسهای املاک در مبایعهنامهها مینویسند: «در صورت پاس نشدن هر چک معامله فسخ خواهد شد/ موجب فسخ معامله خواهد بود».همین جملهی ناقص در دادگستری و دادگاهها پروندههای زیادی ایجاد کرده است. نگارندهی این مطلب شخصا چند پروندهی میلیاردی در مورد اختلاف تفسیر این جمله در دادگاه تجدیدنظر استان تهران داشته است. این نتیجهی غیرحقوقی نوشتنِ عبارات یک قرارداد است. بعد اختلاف ایجاد میشود مبنی بر اینکه آیا منظور ایجاد حق فسخ برای فروشنده است یا به این معنی است که معامله خود به خود فسخ خواهد شد (انفساخ)؟؟ اختلاف دیگر اینکه اگر هم منظور ایجاد خیار به نفع فروشنده است، در این صورت آیا منظور خیار شرط است یا خیار تخلف از شرط فعل؟؟ و اگر شرط خیار است تا چه زمانی بالاخره؟؟ و حتی گاهی تفسیرهای مختلف از این جمله سبب بطلان معامله شده است!! همهی اینها به خاطر یک جملهی ناشیانه در قراردادهای بنگاهی و اتحادیهای و اینترنتی است. مثال دیگر استفاده از واژهی «ماه»در تعیین زمان فسخ قرارداد است. اگر درقرارداد قید شود که فروشنده از تاریخ قرارداد (اول مرداد) به مدت یک ماه حق فسخ دارد، این اختلاف ایجاد میشود که آخرین روز مهلت حق فسخ ۳۰ مرداد است یا ۳۱ مرداد یا اول شهریور؟؟!! چرا که ۳۰ مرداد بر اساس تلقی قانون آیین دادرسی مدنی بر ۳۰ روزه بودن تمام ماههای سال است و ۳۱ مرداد به خاطر تعداد روزهای ماه مرداد و اول شهریور به خاطر بیان عرف مردم است که یک ماه بعد از اول مرداد، اول شهریور به ذهن میآید. (اول مرداد تا اول شهریور = یک ماه)«علاوه بر الفاظ و واژگان قرارداد، کاربرد صحیح علائم نگارشی خصوصا ویرگول هم مهم است. مثلا این دو جمله را با هم مقایسه کنید تا ببینید ویرگول چگونه باعث اختلاف در یک قرارداد مشارکت شد: «پس از دریافت پول از شرکت، توسط طرف اول به طرف دوم پرداخت خواهد شد»و «پس از دریافت پول از شرکت توسط طرف اول، به طرف دوم پرداخت خواهد شد
»